مبارزه با فساد

داستان دراز دامن فساد در کشورما داستانی است عجیب و غریب و پر آب چشم! که به رغم همه تغییر و تحولات تاریخ معاصر و حتی از سرگذراندن انقلابی بزرگ سر پایان ندارد آنچنانکه در این سال ها و به ویژه دراین ماه ها و روزها فضای رسانه ای و ذهنیت جامعه مارا تسخیر و به خود مشغول کرده است! برای اینکه پرده ای از این داستان درازدامن را در شش دهه پیش ببینیم بدنیست مرور این نوشته :

دراین مقطع (پس از کودتای ٢٨ مرداد ١٣٣٢ و تثبیت حکومت محمد رضا شاه پهلوی ) به نظر نمی رسد که جز « مبارزه با فساد » و اصلاح قوانین مالیاتی، پیشنهاد دیگری از سوی مقامات آمریکایی به مسئولین وقت امور در ایران شده باشد. اصلاح قوانین مالیاتی به سادگی تحقق پذیر نبود و نیاز به بررسی و تحقیقی دامنه دار داشت. اما مبارزه با فساد به تدارک چندانی نیاز نداشت. به همین دلیل هم به سرعت در دستور دولت دکتر اقبال قرار گرفت.
روز یکشنبه ٢٧ مهرماه ١٣٣٧ دکتر اقبال نخست وزیر، لایحه منع مداخله ماموران دولت و نمایندگان مجلسین در معاملات دولتی و کشوری را تقدیم مجلس کرد. حسین علاء وزیر دربار، نیز طی اعلامیه ای خاندان سلطنتی را شامل لایحه ی مزبور نمود. این قانون نه تنها شامل کلیه حقوق بگیران دولت و سازمان های وابسته بود، بلکه نمایندگان مجلسین شورای ملی و سنا و اقوام سببی و نسبی آن ها را نیز در برمی گرفت. این لایحه در جلسه شورای عالی اقتصاد، که در حضور شاه تشکیل شد، مورد اعتراض ابوالحسن ابتهاج، مدیرعامل سازمان برنامه، قرار گرفت. ابتهاج در این باره می گوید:" ...دامنه لایحه به حدی وسیع بود که من نمی دانستم تکلیف سازمان برنامه و بودجه در این میان چه خواهد بود. در نتیجه از محمد جهانشاهی، مشاور حقوقی سازمان برنامه، خواستم تا اثرات لایحه را در کارهای سازمان برنامه روشن کند. جهانشاهی گزارش داد که هرگاه لایحه به صورت قانون درآید، دست و بال سازمان برنامه به کلی بسته می شود...گزارش جهانشاهی را با خود به شورای عالی اقتصاد بردم...به شاه گفتم دولت یک چنین لایحه ای به مجلس داده است. سپش اشکالاتی را که لایحه در صورت تصویب پیش می آوردتوضیح دادم و گفتم تشخیص این روابط امری غیرممکن است و من به این آقایان اخطار می کنم که تمام کارها فلج خواهد شد..." ابتهاج می افزاید که در اثر این تذکرات، شاه دستور داد لایحه را پس بگیرند و اصلاح کنند. متن جدید آن در جلسه ی ١٢ آذرماه به تصویب مجلس رسید و موجب شد عده ای از نمایندگان، از جمله مهندس قباد ظفر و محسن فروغی که با سازمان برنامه قرارداد داشتند، از وکالت استعفاء دهند، ولی همان طور که ابتهاج گفته بود اجرای این قانون در عمل با مشکلات فراوانی رو به رو شد و امکان اجرای کامل آن فراهم نیامد.
روز سه شنبه، ٢٩ مهرماه، لایحه ی دیگری در زمینه مبارزه با فساد نخست تحت عنوان « قانون رسیدگی به دارایی وزراء و ماموران دولت » تقدیم مجلس شد که جنجال زیادی به پا کرد و به قانون « از کجا آورده ای » مشهور گردید. این قانون سال ها وسیله ی شوخی و ورد زبان مردم بود. تا جایی که در جاده ی قدیم شمیران ( خیابان شریعتی کنونی ) ساختمان بزرگی که گفته می شد متعلق به سپهبد حاج علی کیا است و ایستگاه اتوبوس نزدیک آن قرار داشت، به نام « ایستگاه از کجا آورده ای » معروف شد." ( کتاب بر « بربال بحران » زندگی سیاسی علی امینی نوشته ایرج امینی صص١٦٢-١٦٤ )
و این داستان ادامه دارد...