سیدمحمدخاتمی در یادداشتی به مناسبت روز دانشجو عنوان کرد: رسالت امروز دانشجویان، نقد درست و سنجیده از «قدرت»

بسم الّله الرّحمن الرّحیم

گرامی باد ۱۶ آذر روز باشکوه دانشجو

۱۶ آذر بزرگ است، نه از آن رو که در آن حادثه ای منحصر به فرد در سیر تاریخی پرحادثه ملّت ایران به سوی آزادی و سرفرازی رخ داده است؛ بلکه از آن رو که این روز نماد باشکوه حرکت پیشتازانه و خط شکن دانشجوی آرمان خواه و شکننده صولت سرد استبداد وابسته به بیگانه در لحظه ای حساس از تاریخ این مرزو بوم است.

۱۶ آذر ۳۲ که خون پاک سه دانشجوی عزیز آن را طراوتی تازه بخشید، تا ملّت بزرگوار ایران راه خود را به سوی حاکمیت بر سرنوشت و نفی استبداد و سلطه بیگانه گم نکند. و این روز برای همه ملّت به خصوص دانشگاه و دانشجو دارای موقعیت و منزلتی ویژه است.

در هنگامه ای تلخ و پرسوز و رنج که:

کودتای آمریکایی- انگلیسی، دولت مردمی بر آمده از اراده ملّت را سرنگون و نهضت ملّی را ناکام کرده بود.

پادشاه رانده شده با دست بیگانه به قدرت بازگشته بود تا استکبار بتواند استیلای خود را نه تنها بر کشور ایران که در منطقه با هزینه ملّت ما مستحکم و گسترده تر کند.

در هنگامه ای که زندانها پر از نیروهای مردمی اعم از مذهبی و غیرمذهبی بود و دادگاههای فرمایشی جوانان و خیرخواهان را به جوخه اعدام می سپردند و عدالت و آزادگی را پایمال می کردند.

در آن هنگامه شوم که معاون رئیس جمهور آمریکا فاتحانه و مغرورانه به ایران آمده بود تا پشتیبانی همه جانبه خود را از حکومت کودتا اعلام کند، دانشگاه خط شکن شد، اعتراضِ در گلو شکسته ملّت را فریاد کرد و هزینه آن را با خون پاک سه دانشجوی عزیز پرداخت.

این است راز و رمز بزرگی ۱۶ آذر که نام بلند روز دانشجو را بر تارک دارد. و دانشجوی آرمانخواه، مومن و وطن دوست ما باید از این روز بزرگ درس بگیرد و همواره متذکر باشد که:

اولاً: دلبسته به ایران و سرنوشت ایرانی است.

ثانیاً: خواستار آزادی و حاکمیت مردم بر سرنوشت خود و مخالف همیشگی استبداد و دیکتاتوری است.

ثالثاً: با استیلای بیگانگان و پایمال شدن حقوق و منافع مادی و معنوی کشور توسط بیگانه سر آشتی ندارد.

و بدینسان به راه گشایی پیشینیان خود برای حرکت آزادی خواهانه و عدالت طلبانه ملّت که در صورت انقلاب شکوهمند اسلامی به سرانجام نیکو رسید ادای احترام کند.

در سالروز گرامی داشت ۱۶ آذر دانشجویان متعهد، آرمانخواه و بیدار، بخصوص انجمن‌های اسلامی باید رسالت سنگینی را که ۱۶ آذر بر دوش آنها نهاده است به تناسب زمان و مکان بشناسند و در انجام آن بکوشند؛ همچنان که کوشیده اند.

پیش از پیروزی انقلاب، دانشگاه و اکثریت دانشجویان نقش خود را در دفاع از انقلابی که برای نفی استبداد و استعمار و عقب ماندگی از صمیم جان ملّت به رهبری حضرت امام برخاسته بود ایفا کردند.

بعد از پیروزی انقلاب در جهت تثبیت نظام مردم سالار بر آمده از انقلاب کوشیدند و با تجزیه طلبی، تبدیل دانشگاه به اطاق جنگ علیه مردم و کشور، با نفوذ بیگانه و بیگانه پرستان در سطوح مختلف، تردیدی به خود راه ندادند و برای ساختن و آباد کردن کشور و توجه دادن مردم به حقوق خود و حراست و حفاظت از دست آوردهای انقلاب از هیچ کوششی فروگذار نکردند.

و شاهد مدعی، شهیدان فراوان دانشگاهی در جریان جنگ تحمیلی و ایجاد و تقویت نهادهای انقلابی چون سپاه پاسداران و جهاد سازندگی و از جمله تشکیل نهاد علمی انقلابی جهاد دانشگاهی.

در دوران اصلاحات نیز دانشگاه و نهادهای مردمی آن بخصوص انجمن های اسلامی از اصول اصلاحات که عبارت است از دفاع از آزادی و استقلال و پیشرفت و طرح و تبیین اسلام رحمانی، اسلام مدافع حقوق مردم، اسلام آزادی، اسلام عدالت و اخلاق پیشتاز بودند. و امروز هم این رسالت از جمله به صورت موارد زیر باید ادامه یابد:

پاسداری از جمهوری اسلامی با همه جوانب آن یعنی دفاع از جمهوریت سازگار با موازین اصلی اسلام و از اسلام سازگار با موازین بنیادین جمهوریت که محور آن مردم‌اند و تأمین حقوق مادی و معنوی در آن، اصل است.

دفاع از امنیت کشور که در منطقه پر آشوب و امن کنونی نعمتی است بزرگ و قدردانی از تأمین کنندگان این امنیت و تلاش برای بسط آن در داخل برای همه نیروها و جناحها و جریانهایی که پای بند به موازین اصلی نظام هستند.

تلاش برای تبین منافع ملی و حراست از آن در برابر بیگانگان و نیز نادیده گیرندگان آن در درون کشور.

دفاع از حق و حرمت دانشجو و استاد و دانشگاهیان و جایگاه والای دانشگاه در جهت بیداری‌بخشی و نیز پیشرفت علمی، فرهنگی و سیاسی و اقتصادی و پاسداشت استقلال دانشگاه.

نقد درست و سنجیده از “قدرت” و بالا بردن نظارت مردمی که در سایه آن فسادها از بین می رود یا کاهش می یابد:

رهبر معظم انقلاب نه تنها نقد، بطورکلّی حتی نقد رهبری را هم جایز می شمارند و در واقع سخن بلند مولی امیرالمومنین را تکرار می کنند که در اوج قدرت مردم را به نقد و نصیحت و حتی اعتراض تشویق می کرد. البته این امر به هیچ وجه به معنی نادیده انگاشتن نقش و جایگاه ممتاز رهبری که محور نظام اند نیست، بلکه در واقع رهنمودی است به اینکه ارکان نظام و قوای مختلف را می توان و باید نقد کرد. آنچه مورد انتظار است اینکه نقدها مشفقانه و ناصحانه باشد و دانشگاه بخصوص انجمن های اسلامی می توانند معیارهای نقد صحیح را تبیین و آن را ترویج کنند.

کمک به جامعه و حکومت برای گذر از فضای امنیتی و بدبینی به فضای سیاسی آزاد و حرکت همگان در چارچوب قانون.

و بالاخره تعامل سازنده با همه جریانها و نهادهای درون دانشگاه و بیرون آن برای تقویت مشترکات و کاهش اختلاف ها و نیز رفع کاستی ها و نارساییها و تأمین حق و حرمت مردم و منافع ملی و در همه حال هوشیاری نسبت به توطئه ها و خطرهای موجود یا آنچه ممکن است پیش آید.

آذرماه ۱۳۹۵

سیّد محمّد خاتمی